Kanał alfa to obraz który kontroluje przezroczystość innych obrazów. Informacja o przezroczystości jest zapisywana w skali szarości – od bieli, do czerni obrazu. Zaś sam kanał może być wykorzystywany na różne sposoby. Kanał alfa to kolejna fundamentalna koncepcja, której zrozumienie jest konieczne do efektywnej pracy z programami graficznymi.
Kanał alfa (Alpha Channel) – anatomia
W grafice komputerowej większość obrazów zbudowana jest z trzech kanałów: Red, Green i Blue. Pomimo nazw kanałów, komputer „postrzega je” w skali szarości – dla maszyny różnią się tylko jasnością. Jeden piksel może mieć różną jasność w 3 kanałach, co daje w efekcie kolor. Kanał alfa zbudowany jest dokładnie w ten sam sposób, czyli przechowuje informacje w skali szarości, która jest interpretowana jako mniejsza bądź większa przezroczystość pikseli.
Kanały alfa z reguły wyglądają jak czarno-białe ilustracje, na których można rozpoznać sylwetkę przedmiotu lub postaci. Biel i czerń takiego kanału odpowiadają za pełną nieprzezroczystość lub całkowitą przezroczystość. Tony pośrednie, wpływają na częściową przezroczystość.
Rolą kanału alfa jest izolowanie/wycięcie konkretnego fragmentu obrazu. Kanały alfa możemy spotkać w prawie każdej aplikacji graficznej. Są one także nieodłącznym elementem renderingu w programach 3d – gdyż właśnie na tym etapie silnik renderujący może utworzyć idealny kanał, który pokrywa się z konturami grafiki. Na potęgę wykorzystuje się je także w postprodukcji wideo i efektach specjalnych, jest to podstawowy element każdej kompozycji.
Kanał alfa i historia
Interesujący w kanałach alfa jest pomysł – ukrycie fragmentu obrazu, aby móc pokazać fragment innego obrazu. Tego typu rozwiązania towarzyszyły filmowi od jego początku. W Napad na ekspres Edwina S. Portera z 1903 r., efekty specjalne były możliwe dzięki zastosowaniu swoistych kanałów alfa, z tą różnicą, że w terminologii filmowej posługuje się pojęciem matte i traveling matte (ruchoma wersja). Już wtedy reżyser izolował fragmenty obrazu, aby moc na nie nałożyć fragmenty innych obrazów – ruchomy widok za oknem (polecam odszukanie krótkiego filmu na YouTube: The Great Train Robbery). W grafice komputerowej kanały alfa zawitały między innymi dzięki: Alvy R. Smithowi, T. Porterowi, T. Duffowi na przełomie lat 70/80.
Dla osób, które wiążą swoją przyszłość z grafiką komputerową zrozumienie kanałów alfa jest tak samo istotne, jak zrozumienie warstw. Ich wykorzystanie jest powszechne: edycja grafiki 2d, rendering 3d, kompozycja, postprodukcja, gry audiowizualne i silniki gier… wszędzie…